فكرى هم از جمله افراد آن به شمار مى‌رود، نيز در روز قيامت معامله خاصى مى‌شود كه در بعضى روايات آمده و به هر حال اين گونه نيست كه مستقيماً و بدون هيچ گونه مقدمه‌اى او را به جهنّم ببرند. بنابراين، بين اين عقيده كه «تنها يك دين حق در جهان وجود دارد» و «جهنمى شدن اكثريت قريب به اتفاق مردم كره زمين» هيچ تلازمى وجود ندارد.

ارزيابى عامل اجتماعى طرح انديشه پلوراليسم

و اما نسبت به انگيزه دوم؛ يعنى جنگ هاى ناشى از اختلافات دينى و فرقه‌اى نيز بايد بگوييم ما هم معتقديم و قبول داريم كه پيروان اديان و مذاهب و فِرَق مختلف نبايد به خاطر اختلافات مذهبى و اعتقادى با هم درگير شوند، بلكه بايد به صورت مسالمت آميز در كنار يكديگر زندگى كنند. اما يگانه راه اين مسأله آن نيست كه قائل به حقانيت همه اديان شويم؛ بلكه راههاى ديگرى نيز وجود دارد و دين اسلام راه حل ديگرى براى اين مسأله ارائه كرده است. اولا اسلام، هم از مسلمانان و هم از پيروان ساير اديان دعوت مى‌كند كه در مورد عقايد خود با يكديگر بحث علمى و گفتگوى منطقى داشته باشند:«وَ جَادِلْهُمْ بِالَّتىِ هِىَ اَحْسَنُ[1]؛ و با ايشان به نيكوترين روش، بحث و مجادله نما.» و ثانياً در مقام عمل نيز از نظر برخورد و رفتار مسلمانان با غير مسلمانان، آنها را به چند گروه تقسيم كرده است:

الف ـ پيروان اديان توحيدى و آسمانى: اسلام نسبت به پيروان اديانى نظير مسيحيت، يهوديت و زرتشتى كه گرچه تحريف هايى در آنها رخ داده اما اصل و ريشه صحيحى دارند، روش خاصى در پيش گرفته و با آنان بسيار مدارا مى‌كند؛ جان و مال و نواميس آنان محترم است و مى‌توانند در جامعه اسلامى

1ـ نحل / 125.