گفتار نهم

مقايسه‌اي بين برخى مبانى فكرى اسلام و غرب

تقسيم فرهنگ‌ها به الهى و الحادى

درباره بعضى از مسايل مربوط به فلسفه حقوق و فلسفه اخلاق، صحبت كرديم و اكنون مي‌خواهيم ميان نظريات خودمان و نظريات غربى‌ها مقايسه‌اي انجام دهيم. طبعاً بحث كامل درباره اين مسأله مجال وسيع‌ترى مي‌طلبد و ما در اين جا ـ تا حد امكان ـ به بعضى از مسايل آن اشاره مي‌كنيم.

مى دانيم كه در طول تاريخ، فرهنگ‌هاى زيادى وجود داشته و فرهنگ‌هاى جديدترى هم به وجود مي‌آيند. در يك تقسيم مي‌توان اين فرهنگ‌ها را به طور كلى به دو گروه تقسيم كرد: فرهنگ‌هاى الهى و فرهنگ‌هاى غير الهى (الحادى). فرهنگ اسلامى با وجود تغيير و تحولاتى كه بر آن گذشته است، از مقوله فرهنگ‌هاى الهى است و فرهنگ غربى موجود كه منسوب به عصر رنسانس است و نوگرايى‌هايى بر آن گذشته و مي‌گذرد، از مقوله فرهنگ غير الهى يا الحادى است.

تفاوت دو فرهنگ در نگاه به هستى

اين دو فرهنگ تفاوت‌هاى اساسى دارند؛ از جمله آن كه: فرهنگ الهى به عالم هستى به عنوان امرى غير مستقل مي‌نگرد كه در ذات خودش فقير و