3. اختلافات عشيره اى

بعضى از كسانى كه ايمان آورده بودند و جزو مسلمان‌ها به حساب مى‌آمدند ـ و هنوز هم شايد اكثريت مسلمان‌ها براى آنها احترام فراوانى قايلند ـ با بنى هاشم اختلاف قومى و طايفه‌اى داشتند. اين اختلاف موجب ايجاد تنش و نوعى عداوت و دشمنى بين اين دو طايفه شده بود و در موارد زيادى خود را نشان مى‌داد. از گفتارها و رفتارهايى كه بعدها در مواقع حساسى از آنها سر زد، معلوم شد كه عمق اين دشمنى تا چه اندازه بوده است. براى نمونه، سران اصحاب جمل را كه با حضرت على(عليه السلام) مخالفت كردند همه مى‌شناسيم و مى‌دانيم كه كسانى جز طلحه و زبير و عايشه نبودند. زبير پسر عمه حضرت على(عليه السلام) و پيغمبر(صلى الله عليه وآله) بود. او هم چنين داماد ابوبكر بود و پسرى به نام عبدالله داشت. اين عبدالله از كسانى بود كه از همان دوران نوجوانى، دشمنى خاصى با بنى هاشم داشت و به طور علنى به بنى هاشم ناسزا مى‌گفت. يكى از عوامل مؤثر در راه اندازى جنگ جمل نيز هم او بود. او پدرش را براى جنگ تحريك كرد و حتى زمينه حركت عايشه را نيز در اصل او فراهم ساخت و وى را روانه بصره نمود. به هر حال، عبدالله بن زبير در جنگ جمل نقش بسيار زيادى داشت. او تا زمان شهادت اميرالمؤمنين(عليه السلام) و نيز تا عهد امام حسن(عليه السلام) و شهادت امام حسين(عليه السلام) زنده ماند؛ تا اين كه پس از مرگ يزيد، در مكه ادعاى خلافت كرد و با مقدماتى كه فراهم كرده بود عده زيادى نيز به او گرويدند. وى تمام حجاز را گرفت و مدتى در آن جا حكومت كرد. اكنون موقعيت را در نظر بگيريد: كسى كه نوه عمه پيغمبر(صلى الله عليه وآله) و نيز نوه خليفه اول است و با عنوان جانشين پيغمبر(صلى الله عليه وآله) و خليفه مسلمين در مكه و مدينه حكومت مى‌كند.