گفتار پنجم

(فـراينـد تـوبـه)

توجه به زيان گناهان

انگيزه توبه در انسان، در گرو انديشه درباره ضرر‌هاي گناه و فوايد توبه و نقشي است که توبه در صيانت انسان از گناه و جبران خسارت‌هاي گناهان گذشته دارد. انسان‌ها از جهت درک ضررهاي گناه متفاوت‌اند و هرکس متناسب با معرفت خويش به ضررهاي گناه توجه دارد. برخي بر فرض توجه و انديشه در گناهان، بيشتر به ضررهاي مادي گناه توجه دارند و کمتر به ضررهاي معنوي و اخروي آن اهميت مي‌دهند. اما کساني که معرفت فزون‌تر دارند، بيشتر به ضررهاي اخروي گناه اهميت مي‌دهند.

برخي از زيان‌هاي گناه، جسماني و بدني هستند که به‌صورت بيماري و ضعف جسماني در انسان نمود پيدا مي‌کنند. اما آفت‌ها و ضررهاي رواني اغلب گناهان بيش از ضررهاي جسمي آنهاست؛ آفت‌هايي چون حيرت، سرگرداني، افسردگي، حالت وانهادگي و از دست دادن تمرکز. برخي بيشتر به بيماري‌ها و آفت‌هاي جسماني توجه دارند و درصدد رفع آنها برمي‌آيند و به آفت‌هاي روحي که آثار و عوارض سوء آنها بيشتر و خطرناک‌تر از بيماري‌هاي جسماني است توجه ندارند. آنان به‌شدت رنج و دشواري‌هاي بيماري‌هاي روحي که گناهکاران بدان‌ها گرفتار آمده‌اند نمي‌انديشند و به