فراوان داشته باشد و جا دارد که انسان عمر خود را صرف رسيدن به اين هدف متعالي کند. اما خداوند به‌قدري رئوف، مهربان و بنده‌نواز است و ارتباط و توجه بندگان به خويش را دوست دارد و در پي آن است که به هر بهانه‌اي چتر رحمت خود را بر سر بندگان خود بگستراند که به محض توجه بنده به او و با کمترين زحمتي که بنده براي ارتباط با خدا متحمل مي‌گردد، توجه و عنايت خود را معطوف به آن بنده مي‌سازد و او را در کمند احسان، انعام و فضل بي‌کران خود قرار مي‌دهد. بالاتر از آن، بندگان غافلي را که جاذبه‌هاي دنيا، هواهاي نفساني، جاه‌طلبي‌ها و وسوسه‌هاي شيطاني آنان را از ياد خدا غافل ساخته است، نيز از رحمت و رأفت او محروم نمي‌سازد.

اسباب و عوامل توجه به خداوند

خداوند دو دسته عوامل و وسايل را براي توجه دادن غافلان به مظاهر جمال و جلال خود فراهم ساخته است: دسته اول، عوامل و اسباب تشريعي هستند که نزول کتاب‌هاي آسماني و از جمله قرآن و ارسال پيامبران در شمار اين عوامل جاي مي‌گيرند.

دسته دوم عوامل و اسباب تکويني هستند که اين طيف از عوامل از چنان تنوع و گستردگي برخوردارند که شايد نتوان همه آنها را شناخت و شمرد. البته به مدد راهنمايي‌هاي قرآن کريم و کلمات اهل‌بيت(عليهم السلام) مي‌توان شناخت محدودي از اين عوامل به ‌دست آورد و به دسته‌بندي انواع و گونه‌هايي از تدبيرهاي الهي براي متوجه ساختن بندگان به خويش پرداخت. يکي از آن تدبيرهاي الاهي، رشحات و جلوه‌هاي لطف و رحمت او است که در درون حيوانات و انسان‌ها قرار داده و در پرتو آن، عواطف و مودت بين آنها شکل مي‌گيرد. اگر انسان در دام خودپرستي و غرور نيفتد و توجه افراطي به لذت‌هاي دنيوي دل او را نميراند و از دلي بيدار و خالي از قساوت و وجداني آگاه برخوردار باشد، وجود آن عواطف و محبت‌ها او را به مبدأ رحمت و