اختيارشان مي‌نهد. غرض از آنچه گفته شد بيان پايه معرفت دوستان خاص خداست که فقط به قرب خداوند و جلب رضايت او مي‌انديشند و نعمت‌هاي خدا را ازآن‌روي دوست دارند که از معبود به آنها رسيده است.

چکيده مطالب

روشن شد که همه مؤمنان خواهان قرب به خدا هستند، اما برخي قرب خدا را به‌دليل بهره‌مندي از لوازم آن و نعمت‌هاي الاهي خواهانند و درواقع، قرب به خدا مطلوب عرَضي آنان است و در مقابل، کساني که به عالي‌ترين مراتب معرفت خدا دست يافته‌اند، قرب به خدا را مطلوب ذاتي خويش مي‌دانند و بهره‌مندي از لوازم آن، مطلوب عرَضي آنان است. اين مرتبه ‌عالي از تقرب به خدا در دعاها و مناجات معصومين و از جمله در اين مناجات درخواست شده و بر اين اساس، در اين مناجات سخني از بهشت و جهنم به ميان نيامده، بلکه حضرت در آخر مناجات، خداوند را نعمت و بهشت خود معرفي مي‌کنند که حاکي از محو شدن در جمال الاهي است. البته براي کساني که در رده‌هاي پايين‌تر معرفت قرار دارند، طمع در بهشت و ترس از آتش جهنم بسيار کارساز است و انگيزه و عزم بر بندگي خدا و انجام تکاليف الاهي را در آنان پديد مي‌آورد و بايد در برخورداري از اين سطح از معرفت، خداوند را شاکر باشند و نبود اين سطح از معرفت ناشي از ضعف ايمان و نفاق مي‌باشد.

همچنين روشن شد که علاوه بر سير تکويني همه موجودات و از جمله انسان‌ها به‌سوي خداوند، انسان داراي سير اختياري به‌سوي خداوند نيز هست که اين سير باعث کمال و تعالي اوست. البته برخي با زحمت فراوان و تلاش گسترده به فهم معناي سير الي الله و قرب به خداوند نايل مي‌گردند و البته بايد خداوند را به‌پاس رسيدن به چنين باوري شاکر باشند. اما کساني که از فهم معناي قرب به خدا بازمانده‌اند، درصدد توجيه تعابير