سُنبُلَه مِّئَه حَبَّه وَاللّهُ يُضَاعِفُ لِمَن يَشَاء وَاللّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ؛[1] «مَثَل آنان که مالهاي خويش را در راه خدا انفاق ميکنند همانند دانهاي است که هفت خوشه بروياند و در هر خوشه صد دانه باشد و خدا براي هرکه بخواهد [آن را] چند برابر ميکند و خداوند گشايشگر داناست».
کساني که خيال ميکنند پاداشهاي اخروي نظير پاداشهاي دنيوي است و همچنانکه در دنيا انسان به اندازه زحمتي که ميکشد مزد دريافت ميکند، پاداش اخروي او نيز مساوي با عملي است که انجام ميدهد، خداوند و کرم و رحمت بيانتهاي او را نشناختهاند. اگر آنان بدانند که خداوند چقدر نسبت به بنده خود لطف و کرم دارد و در برابر عمل کوچک او چه پاداش بزرگي عنايت ميکند که درکش از عهده ما خارج است، اميدشان به خداوند افزايش مييابد. در مقابل، اگر کساني بپندارند که خدا به گزاف و بيحساب پاداش ميدهد و همه گنهکاران را ميبخشد و هرکس که غرق گناه است و در طول عمرش خداوند را اطاعت نکرده ميتواند اميد راهيابي به بهشت و رضوان الاهي را داشته باشد، باز به خداوند و قهر او جاهلاند و ربوبيت تشريعي و حکمت و عدالت او را نشناختهاند. اگر بنا بود همه و حتي کافراني که در طول عمر به عصيان و نافرماني خدا مشغول بودهاند روانه بهشت گردند، خداوند نبايد جهنم را ميآفريد و نبايد با تأکيد ميفرمود: لأَمْلأنَّ جَهَنَّمَ مِنَ الْجِنَّه وَالنَّاسِ أَجْمَعِينَ؛[2] «هرآينه دوزخ را از همه جنيان و آدميان [کافر] پر ميکنم».
اميد در زمينه فراهم ساختن شرايط و اسباب
اگر کسي مرتکب گناهاني شده باشد و بداند که خداوند امکان جبران گناهان را،