پاره‌اي از عوامل انحراف فرد و جامعه

چگونه فردي که در خانواده‌اي سالم تربيت يافته و به آداب و اخلاق اسلامي آراسته شده است، منحرف مي‌گردد و از اصول و ارزش‌هاي متعالي خويش دست مي‌کشد؟ چگونه جامعه‌اي که با آهنگ انقلاب و در ساية نظام و حکومت اسلامي رشد يافته است، از اهداف انقلابي و اسلامي خود دور مي‌شود و به انحطاط مي‌گرايد؟

مهم‌ترين عاملي که به تدريج، و پنهان از نگاه افراد سطحي‌نگر، موجب انحطاط و انحراف انسان مي‌شود، خوددوستي و خودخواهي است. اين عامل موجب مي‌شود انسان در پي اموري برآيد که خوشايند و دلخواه اوست و اگر آنچه دلخواهش است با عقايد و ارزش‌هاي ديني و اجتماعي‌اش ناسازگار باشد، به توجيه و تطهير رفتار و گزينة مورد پسند خويش مي‌پردازد؛ زيرا از يک ‌سوي نمي‌تواند از آنچه دلش مي‌خواهد دست کشد، و از سوي ديگر، نمي‌تواند بپذيرد که به گناه آلوده شده است. همچنين اگر آلوده گشتن به گناه را بر خويش هموار سازد، نمي‌خواهد در بين مردم، گناهکار و متخلف از قانون اسلام شناخته شود. او گاه براي اينکه نشان دهد به دين و قوانين اسلام پاي‌بند است مجبور مي‌شود زنجيره‌اي از توجيهات را سر هم کند. مثلاً وقتي مي‌بيند کاري که مي‌‌خواهد انجام دهد در توضيح‌المسائل حرام معرفي شده است، در موضوع آن حکم شرعي تشکيک، و چنين وانمود مي‌کند که موضوعْ بر کار او صدق نمي‌کند، و در نتيجه، حکم شرعي در رساله بر کار او منطبق نمي‌شود. براي نمونه، رساله‌هاي عمليه برخي آرايش‌ها يا نگاه به نامحرم را حرام دانسته‌اند و او با اين توجيه که آرايش‌هاي مزبور يا نگاه حرامِ ذکرشده در رساله‌ها، بر آرايش مورد نظر او و نگاه وي به نامحرم تطبيق ندارد، درصدد موجّه و مشروع جلوه دادن رفتار خود برمي‌آيد. اگر دريافت که کارش توجيه‌بردار نيست و مطمئن شد که کارش مصداق حکم شرعي حرام