حقيقت دنيا

بسم اللّه الرّحمن الرّحيم

يا بُنَىَّ قَدْ أَنْبَأْتُكُ عَنِ الدُّنْيا وَحالِها وَانْتِقالِها وَزَوالِهِا بِأَهْلِها، وَأَنْبَأْتُكَ عَنْ الاخِرَةِ وَما أَعَدَّ اللّهُ فيها لأَِهْلِها، وَضَرَبْتُ لَكَ أَمْثالاً لِتَعْتَبِرَ وَتَحْذُوَ عَلَيْها الاَْمْثالَ إِنَّما مَثَلُ مَنْ أَبْصَرَ الدُّنْيا كَمَثَلِ قَوْم سَفْر نَبا بِهِمْ مَنْزِلٌ جَدْبٌ فَأَمُّوا مَنْزِلاً خَصِيباً فَاحْتَمَلُوا وَعْثَاءَ الطَّريقِ وَ فِراقَ الصَّدِيِقِ، وَخُشُونَةَ السَّفَرِ فِي الْطَّعامِ وَالْمَنامِ لِيَأْتُوا سَعَةَ دارِهِمْ وَمَنْزِلَ قَرارِهِمْ، فَلَيْسَ يَجِدوُنَ لِشَيْيء مِنْ ذلِكَ أَلَماً وَلا يَرَوْنَ لِنَفَقَتِهِ مَغْرَماً وَلا شَىْءٌ أَحَبُّ إِلَيْهِمْ مِمّا يُقَرِّبُهُمْ مِنْ مَنْزِلِهِمْ، وَمَثَلُ مَنِ اغْتَرَّ بِها كَقَوْم كانُوا فِي مَنْزِل خَصِيب فَنَبَا بِهِمْ إِلى مَنْزِل جَدْب فَلَيْسَ شَيْىءٌ أَكْرَهَ إِلَيْهِمْ، وَلا أَهْوَلَ لَدَيْهِمْ مِنْ مُفارَقَةِ ما هُمْ فِيهِ إِلَى مَا يَهْجَمُونَ عَلَيْهِ، وَيَصيروُنَ إِلَيْهِ.

«پسركم من تو را از دنيا و حال آن و دگرگون‌شدن آن و از ميان‌رفتن و دست به دست‌گشتن آن آگاه كردم. و تو را از آخرت و آن‌چه خدا در آن‌جا براى اهل آخرت آماده كرده است، خبر نمودم و براى تو درباره هر دو، مَثَل‌ها آوردم تا از آنها عبرت بگيرى و آنها را دستور كار خود قرار دهى. داستان آنان كه دنيا را آزمودند و شناختند، همچون مسافرانى هستند كه در جايى ناسازوار و دور از آب و آبادانى منزل نمودند و آهنگ مكانى پرنعمت و دلخواه و گوشه‌اى سبز و خرّم را دارند. پس رنجِ راه را بر خود هموار كنند و بر جدايى از دوست و سختىِ خوراك و خوابِ سفر را به جان پذيرند تا به منزل فراخ خود رسند و در منزل آسايش خويش بياسايند. پس رنجى كه در اين راه بر خود خريدند، آزار نشمارند و هزينه سفرى كه پرداختند، غرامت به حساب نياورند و هيچ چيز در نزد آنها خوشايندتر از آنچه به خانه‌اشان نزديك نمايد، نيست. و داستان آنان كه به دنيا فريفته گشتند، همچون گروهى است كه