که مسئله اصالت وجود، مسئله‌‌اي نيست که به‌طور ابتدا‌به‌ساکن طرح و مورد پژوهش قرار گرفته باشد، و از اينجا مي‌توان حدس زد که چرا طرح کردن آن به‌عنوان نخستين مسئله فلسفي، موجب ابهام و سردرگمي دانشجويان مي‌شود، به‌طوري که بعد از صرف وقت زياد در بحث پيرامون آن، باز هم به‌درستي درنمي‌يابند که انگيزهٔ طرح اين مسئله چه بوده؟ و چه مشکل فلسفي‌اي را مي‌تواند حل کند؟

پس براي اينکه مسئله اصالت وجود جاي شايستهٔ خود را بيابد و بتوان آن را به‌صورت روشني تبيين کرد، بايد قبلاً به مسائل ديگري که زمينهٔ طرح و همچنين زمينهٔ تبيين آن را فراهم مي‌کنند، اشاره کنيم و دربارهٔ هريک موضع صحيح و مشخصي را اتخاذ نماييم. سپس بايد به توضيح اصطلاحات و مفاهيم مورد نياز در اين مبحث بپردازيم و آن‌گاه اصل مسئله را مورد بحث قرار دهيم؛ و در آن صورت است که هم به شکل روشني حل مي‌شود و هم تأثير شايان آن در حل ديگر مسائل مهم فلسفي آشکار مي‌گردد.

چنان‌که اشاره کرديم از فلسفه پيشين، بياني دربارهٔ کيفيت انتزاع اين مفهوم به‌دست ما نرسيده، و در ميان فلسفه اسلامي، نخستين‌بار مرحوم استاد ـ رضوان‌الله‌عليه ـ به اين مطلب پرداخته‌اند. ايشان در اصول فلسفه و همچنين در نهايهٔ الحکمهٔ بياني دارند که حاصلش اين است: انسان ابتدا وجود رابط در قضايا را که در واقع فعل نفس است، حضوراً مي‌يابد و ذهن از آن، مفهومي حرفي مي‌گيرد که در زبان فارسي با کلمهٔ «است» از آن حکايت مي‌شود. سپس آن را به‌صورت استقلالي مي‌نگرد و مفهوم اسمي وجود را با قيد اضافه (وجود مضاف) انتزاع مي‌کند، و بعد قيد آن را حذف، و به‌صورت مطلق درک مي‌کند؛ مثلاً در جمله «علي دانشمند است»، نخست معناي «است» را از حکم نفس به ثبوت دانش براي علي مي‌گيرد که معنايي است ‌حرفي و تصور آن جز در ضمن جمله، ميسر نيست‌. سپس آن را به‌صورت مستقل لحاظ مي‌کند، چنان‌که معناي حرفي «از» را